بای پس کلاسیک معده یک جراحی متابولیک و کاهش وزن است و در زبان فرانسه به «رو اِن وای» مشهور است چرا که پس از این رویکرد روده کوچک فرمی شبیه به حرف Y خواهد گرفت. در این پروسه سیستم گوارشی فرد طوری تغییر داده می شود که در نتیجه آن فرد در هر وعده غذایی به میزان کمتری خواهد خورد و در نتیجه مواد مغذی کمتری جذب خواهد کرد. این به معنای دریافت و جذب کالری کمتر است.
عمل بای پس کلاسیک چیست؟
این پروسیجر ؛ عمل اصلی و کلاسیک چاقی می باشد. این جراحی هم خاصیت محدود کنندگی دارد و هم خاصیت کاهش جذبی. در این فرآیند به علت داشتن جزء کاهش جذبی باعث کاهش وزن پایدارتر از عمل اسلیو می شود و نتایج عالی کاهش وزنی دارد. همچنین در بیمارانی که دچار ریفلاکس (بازگشت محتویات معده به مری) هستند بهترین نتایج را دارد. باید توجه داشت که این عمل می تواند باعث کمبودهای تغذیه ای شده و باید بیماران بیشتر تحت نظر جراح و متخصص تغذیه باشند تا از رخداد عوارض و کمبود های تغذیه ای پیشگیری کنند.
یکی از مشکلات جراحی بای پس کلاسیک معده عدم دسترسی به قسمت باقی مانده معده از طریق آندوسکوپی می باشد و در بیماران با سابقه خانوادگی سرطان معده و یا یافته های مشکوک در آندوسکوپی توصیه نمی شود. در کل باید توجه داشت که برای هر فردی عمل مناسب می تواند متفاوت از فرد دیگری باشد و بهتر است به یک نوع خاص از عمل اصرار نداشته باشید و به پزشک خود از نظر نوع جراحی چاقی اعتماد کنید. دکتر برمک قلی زاده به صورت مفصل در این باره توضیح داده اند.
عمل بای پس کلاسیک برای چه کسانی مناسب است
این نوع فرآیند مانند سایر جراحی های باریاتریک برای افرادی توصیه می شود که از نظر پزشکی به چاقی شدید مبتلا هستند. مشخص شده که این روند فهرست بلند بالایی از بیماری های همراه با چاقی مانند دیابت نوع ۲ ، پرفشاری خون، آپنه انسدادی خواب (وقفه در تنفس به هنگام خواب) و رفلاکس اسید مزمن (برگشت اسید معده به مری ، GERD) را نیز بهبود می بخشد. عمل بای پس کلاسیک معده برای همه کسانی که کاندید جراحی باریاتریک هستند ، مناسب است و یک پزشک متخصص باید آن را به شما توصیه کند. به طور کلی هر فرد زمانی کاندید مناسبی است که :
- چاقی کلاس III برای او تشخیص داده شده باشد. این تشخیص بر اساس BMI فرد صورت می گیرد. چاقی کلاس III به این معنی است که BMI فرد حداقل kg/m2 ۴۰ باشد.
- BMI فرد حداقل ۳۵ بوده و یک بیماری مرتبط با چاقی نیز داشته باشد.
- فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ ناشی از چاقی باشد. چون این جراحی اثر مثبتی بر تنظیم قند خون دارد پزشک می تواند برای کنترل این بیماری صلاحیت شما را برای انجام عمل بای پس کلاسیک در شهر تهران تأیید کند به شرطی که ست شما ۳۰ و بالاتر بوده و درمان دیابت برایتان سودمند نبوده باشد.
اگر هر کدام از این معیارها را دارا باشید ممکن است این عمل به شما توصیه شود اما قبل از آن مشاوره ای با تیم تخصصی خواهید داشت و آزمایش هایی روی شما انجام خواهد شد. پزشکان با انجام این کارها می خواهند اطمینان حاصل کنند که:
- شما به تغییرات شیوه زندگی مادام العمر بعد از عمل پایبند خواهید ماند. عمل بای پس کلاسیک ابزاری کارآمد جهت کاهش وزن است اما اگر همکاری نکنید تأثیر خود را از دست خواهد داد. شما باید شیوه خورد و خوراک خود را برای همیشه تغییر دهید و اگر این کار را نکنید ممکن است وزنی که از دست داده اید دوباره برگردد.
- شما برای انجام جراحی بای پس کلاسیک در تهران باید از نظر جسمانی و روانی مناسب باشید. برای این منظور آزمایش های پزشکی انجام خواهد شد تا پزشکان مطمئن شوند این عمل خطری برایتان ندارد. همچنین ممکن است سلامت روان شما سنجیده شده و مصرف الکل و دخانیات هم در نظر گرفته شود.
- زمانی که بیمار سایر روش های کاهش وزن را امتحان کرده است. شرکت های بیمه می خواهند مطمئن باشند این پروسیجر از لحاظ پزشکی برای شما ضرورت داشته باشد. این شرکت ها شاید از شما بخواهند که ابتدا با رژیم غذایی و ورزش تحت نظر گرفته شوید.
جراحی بای پس کلاسیک معده به کنترل چه بیماری هایی کمک خواهد کرد؟
اگر از نظر پزشکی چاقی شما شدید باشد همین که وزن از دست بدهید وضعیت سلامتی تان رو به بهبود خواهد رفت. اما بای پس کلاسیک معده نتایج بیشتری دارد. این جراحی سیستم متابولیک شما را اصلاح کرده و قند و فشار خون و گرسنگی تان را کنترل می نماید.
بیماری هایی که با این جراحی بهبود می یابند شامل موارد زیر می شود :
- قند خون بالا (هایپرگلایسمی)
- چربی خون بالا (هایپرلیپیدمی)
- فشار خون بالا (هایپرتنشن)
- بیماری‌های قلبی
- دیابت
- کبد چرب
- بازگشت اسید معده به مری (گاستروازوفاگال رفلاکس)
- آپنه خواب
- آرتروز استخوانی
فیلم رضایت بیمار از جراحی بای پس کلاسیک
جراحی بای پس کلاسیک چگونه انجام می شود ؟
این عمل معمولا بصورت لاپاروسکوپیک انجام می شود. جراحی لاپاروسکوپیک با ایجاد سه تا پنج برش کوچک روی شکم انجام شده که سایز هر کدام در حدود یک تا یک و نیم سانتی متر است. هر چه اندازه برش ها کوچک تر باشد عوارض ، خونریزی و درد کمتری خواهند داشت و دوران نقاهت کوتاه تر خواهد شد. جراح عمل را از طریق همین برش های کوچک با ابزار بلند و باریکی انجام می دهد. گاهی جراحی لاپاروسکوپیک بای پس کلاسیک معده در تهران با کمک روبات ها هم انجام می شود. پروسیجر روبوتیک را نیز جراح کنترل می نماید به این معنی که بازوهای روبوتیک به ابزار لاپاروسکوپی متصل شده و جراح با کامپیوتر آن ها را هدایت می کند.
با اینکه ۹۰ درصد جراحی های معده به شیوه لاپاروسکوپیک انجام می گردند اما برخی افراد با شرایط ویژه نیازمند روش باز هستند و در مواردی نادر متد لاپاروسکوپیک به روش باز تغییر می کند تا به طور موفقیت آمیز خاتمه یابد. همه جراحی های لاپاروسکوپیک با ایجاد یک برش روی شکم فرد که به آن برش سوراخ کلید (keyhole incision) می گویند آغاز می شود. جراح با استفاده از این سوراخ کلید آغازین حفره شکم شما را با گاز دی اکسیدکربن باد می کند. این کار موجب می شود که دیواره شکم تان از اندام های درون آن جدا شده و دیدن همه چیز آسان تر شود.
سپس جراح یک دوربین فیلمبرداری چراغ دار بسیار کوچک به نام لاپاروسکوپ را از طریق همین سوراخ اولیه وارد شکم می نماید تا اندام های درون آن را ببیند. تصاویر لاپاروسکوپ روی مانیتور کامپیوتر به نمایش درمی آید. حال جراح با برش های کوچک دیگر به اندام های داخل شکم دسترسی پیدا می کند. اولین قدم در بای پس کلاسیک جدا کردن بخش بالای معده از بقیه این عضو توسط استاپلرهای (منگنه) جراحی است. در نتیجه این کار یک کیسه کوچک (پاچ معده) تشکیل می شود که حدودا به اندازه‌ی یک تخم‌مرغ است و فقط در حدود ۳۰ گرم غذا ظرفیت دارد. در حالت عادی معده حدودا ظرفیت ۱.۵ لیتر غذا را دارد. باقیمانده معده شما به روده کوچکتان متصل خواهند ماند.
در مرحله بعد جراح روده کوچک را به فاصله چند متر از ابتدای آن برش می زند و بخش باقیمانده انتهایی را بالا آورده و به پاچ معده جدید متصل می کند. حال غذایی که می خورید از پاچ معده به این بخش انتهایی از روده کوچک وارد می شود. مرحله‌ی آخر هم وصل کردن ابتدای روده کوچک برش خورده به قسمتی از روده است که به پاچ معده متصل شده است. حال روده کوچکتان دو شاخه شده است ؛ یکی از پاچ معده جدید پایین می آید و دیگری از بقایای معده قبلی تان بیرون آمده و به روده متصل به پاچ می پیوندد. سمت راست حرف Y انشعاب جدید روده است که غذا به آن وارد شده و سمت چپ حرف Y قسمت اصلی بالایی روده کوچکتان (دئودنوم) است. کبد ، کیسه صفرا و پانکراس مایعات گوارشی خود را به این بخش وارد می کنند.
این مایعات توسط انشعاب چپ حرف Y به بدنه جدید روده کوچک وارد شده و با غذایی که می خورید مخلوط می شود. این مسئله باعث هضم درست غذا می گردد ؛ هرچند مسیر روده ای کوتاه شده شما مواد مغذی کمتری از آن را دریافت می کند. انجمن جراحی باریاتریک و متابولیک آمریکا و وزارت ملی بهداشت بای پس کلاسیک (RYGB) را استاندارد طلایی متد‌های کاهش وزن دانسته است. طبق تعریف لغتنامه میریام وبستر استاندارد طلایی بهترین معیاری است که توسط آن کیفیت و سطح چیزهای مشابه آن سنجیده می شود. امروزه بیشتر جراحی های بای پس معده با لاپاروسکوپی انجام می شوند که روشی کم تهاجمی است. این روش حدود ۳۰ سال است که روش استاندارد برای بیشتر افراد می باشد.
مزایا جراحی بای پس کلاسیک معده
اولین مزیت این روند دهه ها تجربه ای است که آن را پشتیبانی می‌کند. این فرآیند یکی از جراحی ها در پزشکی مدرن است که بیشترین مطالعه روی آن انجام شده است. در مقایسه با دیگر روش های کاهش وزن یکی از بالاترین نرخ های موفقیت در طولانی مدت متعلق به این پروسه است. مطالعات پیگیری نتایج در مورد جراحی بای پس کلاسیک کاهش وزن چشمگیر و ماندگار در دهه های بعد از انجام این عمل را نشان داده اند. همراه با کاهش وزن بسیاری از بیماری های همراه چاقی بهبود یافته یا حتی درمان شده اند. بسیاری از افرادی که این عمل را انجام داده اند می توانند مصرف داروهای مربوط به این بیماری ها را کنار بگذارند.
معایب یا ریسک های عمل بای پس معده
معایب بای پس کلاسیک معده در کوتاه مدت شامل ریسک هایی کلی است که اکثر جراحی ها دارند. مانند:
- عفونت محل زخم
- خونریزی زیاد
- حساسیت به بیهوشی
فرق عمل مینی بای پس با بای پس کلاسیک
| ویژگی | مینی بای پس | بای پس کلاسیک |
|---|---|---|
| مدت زمان جراحی | کوتاه تر (تقریباً 1 ساعت) | طولانی تر (حدود 2 ساعت) |
| پیچیدگی جراحی | ساده تر و با یک آناستوموز | پیچیده تر با دو آناستوموز |
| خطر نشت | کمتر | بیشتر |
| کاهش وزن | موثر و قابل قبول | موثرتر برای موارد شدید |
| خطر کمبود ویتامین | کمتر | بیشتر |
| مناسب برای چه افرادی | افراد با چاقی متوسط | افراد با چاقی شدید و دیابت |
عوارض زودرس بعد از بای پس کلاسیک معده
عوارضی که بیشتر مختص به این عمل هستند شامل موارد زیر است:
فتق داخلی : فتق زمانی روی می دهد که یکی از اندام های داخلی از شکافی که در دیواره عضلانی تان ایجاد شده بیرون بزند.
انسداد روده کوچک : بافت آسیب دیده می تواند منجر به باریک شدن یا انسداد روده کوچک شود.
نشتی در محل های اتصال جراحی (آناستوموزها): در بای پس کلاسیک معده ، روده کوچک شما در بیش از یک محل برش خورده و به جای دیگر متصل می شود. نشتی از این محل های اتصال جدید می تواند منجر به عفونت خطرناک حفره شکمی گردد.
عوارض دیررس بعد از بای پس کلاسیک معده
سندروم دامپینگ
مجموعه علائمی است و زمانی رخ می دهد که معده فرد غذا را خیلی سریع به روده بریزد. نزدیک به ۵۰ درصد افرادی که عمل باریاتریک انجام می دهند ممکن است بعدا بعضی نشانه های سندروم دامپینگ را نشان دهند. این نشانه ها شامل حالت تهوع ، اسهال ، دل پیچه و افتادن قند خون (هایپوگلایسمی) می شوند.
این علائم معمولا به مرور زمان از بین خواهند رفت. تیم پزشکی شما دستورات غذایی به شما می دهند که با رعایت آن ها در دوران نقاهت نشانه های سندروم دامپینگ بهبود یافته یا از آن ها پیشگیری می شود.
سوء جذب و سوء تغذیه
جراحی بای پس کلاسیک معده به عمد در روده کوچک شما سوء جذب ایجاد می کند تا مقدار کالری های جذب شده کمتر شود. اگر مراقب نباشید این امر می تواند به کمبود مواد مغذی منجر شود. تیم پزشکی شما مکمل های غذایی را برایتان تجویز می کنند تا از این مسئله جلوگیری شود.
رفلاکس صفرا
جراحی ای که روی دریچه پیلور (دریچه بین معده و روده کوچک) شما تأثیر می گذارد می تواند عملکرد آن را مختل کند. اگر دریچه پیلور خوب بسته نشود یکی از نتایج محتمل آن رفلاکس مایع صفراوی است. یعنی صفرایی که کیسه صفرایتان آن را برای کمک به هضم غذا به روده کوچکتان می فرستد می تواند به معده شما وارد شود. رفلاکس مایع صفراوی می تواند پوشش داخلی معده تان را بساید و موجب گاستریت (التهاب معده) و زخم های معده شود.
سنگ کیسه صفرا
کاهش وزن سریع موجب می شود که میزان زیادی از کلسترول به کبد فرستاده شده تا در آن جا پردازش شود. وقتی کبد مایع صفرا را به کیسه صفرا می فرستد مقدار اضافه بر معمولی کلسترول همراه آن است. این کلسترول اضافی ممکن است در کیسه صفرا انباشته شده و سنگ های کلسترولی صفراوی ایجاد نماید. سنگ های صفراوی معمولا تولید مشکل نمی کنند اما اگر حرکت کرده و در مجاری صفراوی گیر نمایند می توانند خطرناک باشند. تیم پزشکی شما معمولا بعد از جراحی بای پس کلاسیک در تهران داروهایی برای پیشگیری از ایجاد سنگ صفرا برایتان تجویز خواهند کرد.
زخم معده
افرادی که جراحی بای پس کلاسیک معده انجام می دهند ریسک بیشتری برای ایجاد زخم در معده و ابتدای روده کوچک که به معده متصل است دارند. برای پیشگیری از این زخم ها پزشکان توصیه می کنند که بعد از عمل سیگار نکشید و داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی (مثل ایبوپروفن NSAIDs) مصرف نکنید.
برگشت وزن
اگر بعد از عمل به تغییر رویه در غذا خوردن خود پایبند نباشید احتمال دارد که معده تان دوباره جا باز کند. حتی پاچ (کیسه) کوچکی که جراح برایتان ساخته است می تواند رشد کرده و به مرور زمان غذاهای بیشتر و بیشتری در خود جای دهد. اگر این اتفاق رخ دهد گزینه احتمالی جراحی ترمیمی است. امکان این وجود دارد که جراحتان با ترمیم یا انجام دوباره بای پس کلاسیک در شهر تهران معده موافقت کند.
نمونه کارهای عمل بای پس کلاسیک توسط دکتر قلی زاده
چگونه برای جراحی بای پس معده آماده شویم؟
لطفاً در موارد زیر حداقل پنج روز قبل از آزمایش با متخصص خود تماس بگیرید:
- مصرف داروهای رقیق کننده / ضد انعقاد خون مانند وارفارین ، کلوپیدوگرل (پلاویکس) ، دابیگاتران (پراداکسا) ، انوکساپارین (کلکسان)، تیکاگرلور (بریلینتا)
- مصرف داروی لیتیوم
- دیابت
- حاملگی
- ابتلا به بیماری قلبی ، ریوی یا خونریزی از جمله داشتن ضربان ساز، بیماری دریچه قلب یا تعویض
- ابتلا به بیماری کلیوی
- اگر سیگار می کشید ، باید سعی کنید حداقل شش هفته قبل از جراحی بای پس کلاسیک این کار را محدود کنید.
- اگر داروهای گیاهی را مصرف می کنید باید حداقل 4 هفته قبل از عمل آن را قطع کنید.
- سعی کنید حداقل 2 هفته قبل از انجام این رویکرد تمرینات بدنی خود را افزایش دهید تا به شما کمک کند تا در بهترین شرایط برای عمل خود باشید.
بعد از عمل بای پس کلاسیک معده انتظار چه چیزی را داشته باشیم؟
کمی شکم درد خواهید داشت و ممکن است در هفته اول یا بیشتر بعد از عمل به داروی مسکن نیاز داشته باشید. برشی که پزشک ایجاد می کند ممکن است حساس و دردناک باشد. بیشتر افراد به ۲ تا ۴ هفته زمان نیاز دارند تا به روال معمول خود بازگردند.
از آنجایی که این پروسه معده شما را کوچکتر می کند ، هنگام غذا خوردن سریعتر سیر می شوید. غذا همچنین ممکن است خیلی سریع وارد روده کوچک شود و منجر به سندرم دامپینگ شود. این امر می تواند باعث اسهال شده و شما را دچار ضعف، لرزش و حالت تهوع کند. همچنین می تواند دریافت مواد مغذی کافی را برای بدن شما سخت نماید. پزشک دستورالعمل های خاصی را در مورد اینکه بعد از جراحی بای پس کلاسیک چه غذایی بخورید را به شما می دهد. شما فقط با مقادیر کمی از غذاهای نرم و مایعات تغذیه را شروع خواهید کرد و ذره ذره می توانید غذاهای جامد را دوباره به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
این جراحی قسمتی از روده را دور می زند که بسیاری از مواد معدنی و ویتامین ها به راحتی جذب می شوند. به همین دلیل ، ممکن است آهن ، کلسیم ، منیزیم یا ویتامین کافی دریافت نکنید. مهم است که مطمئن شوید مواد مغذی کافی در وعده های غذایی روزانه خود دریافت می کنید تا از کمبود ویتامین و مواد معدنی جلوگیری نمایید. ممکن است لازم باشد برای برنامه ریزی وعده های غذایی با یک متخصص تغذیه کار کنید. و حتی نیاز به مصرف ویتامین B12 اضافی داشته باشید.
سوالات متداول جراحی بای پس کلاسیک
جراحی بای پس کلاسیک معده چقدر متداول است؟
بیش از ۵۰ سال است که بای پس کلاسیک انجام شده و در حال حاضر نیز همچنان روی آن مطالعه صورت گرفته و اصلاح می شود. زمانی این جراحی متداول ترین روش کاهش وزن محسوب می شد اما در سال های اخیر اسلیو گاسترکتومی گوی سبقت را از آن ربوده است. امروزه این رویکرد حدود ۱۸ درصد از کل جراحی های باریاتریک را شامل می شود.
آیا بای پس کلاسیک ، جراحی عمده ای به شمار می رود؟
بله. هر چند این تکنیک در مقایسه با برخی عمل های متداول دیگر روش بی خطری به حساب می آید اما باز هم رویکرد عمده ای است که سیستم گوارش شما را برای همیشه تغییر خواهد داد. حتی پس از گذراندن دوره نقاهت هم فرد باید مراقبت های خاصی را برای باقی عمر خود رعایت کند.
چه مقدار وزن با بای پس کلاسیک معده کم خواهید کرد؟
مقدار کاهش وزن در سال اول و دوم پس از جراحی معمولا زیاد است و میانگین کاهش وزن حدود ۷۰ درصد از وزن اضافه خواهد بود. بعد از گذشت این مدت برخی افراد دوباره کمی وزن اضافه می کنند اما در طولانی مدت هم میزان کاهش وزن ۵۰ درصد وزن اضافه خواهد بود. این مقدار ظرف ۲۰ سال ثابت باقی خواهد ماند.
مدت زمان عمل بای پس کلاسیک چقدر است؟
این عمل در شهر تهران بین یک تا یک و نیم ساعت به طول می انجامد. و بعد از آن نیز احتمالا دو روز در بیمارستان خواهید ماند. در این زمان شما هنوز غذای جامد نمی توانید بخورید.
عمل بای پس معده چقدر درد دارد؟
در روزهای نخست بعد از جراحی درد متوسطی خواهید داشت اما در صورت نیاز داروهای مسکن از طریق کاتتری که به رگتان متصل است دریافت خواهید کرد. در منزل هم داروهای ضد درد برایتان تجویز می شود که بیشتر افراد بعد از یک هفته دیگر به استفاده از آن ها نیازی نخواهند داشت. تا زمانی که زخم های برش های شکمی تان خوب نشده باشند آن ها را احساس خواهید کرد اما برش های جراحی لاپاروسکوپیک نسبتا سریع بهبود می یابند.
روزبخیر جناب دکتر می خواستم بدونم بعد از عمل بایپس کلاسیک برای خوردن دارو به مشکلی نمیخوریم یا مثلا مصرف برخی دارو های خاص برای بیماری هایی مث دیابت و غیره ؟
شما هیچ مشکلی از نظر خوردن دارو بعد از جراحی نخواهید داشت. فقط برای دوره ۱۰ روزه بعد از جراحی باید دارو ها را در هاون بکوبید. در ضمن بعد از جراحی چاقی همه دارو های دیابت و فشار خون شما کم کم قطع خواهند شد.
سلام من شنیدم کسایی که اسلیو انجام میدن عملشون بازگشت داره اما بای پس معده همونجوری میمونه
این درسته؟
میزان بازگشت وزن بعد از اسلیو حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد هست و بعد از بای پس حدود ۱ تا ۵ درصد هست.
با رعایت دستورات پزشک و تیم تغذیه میتوانید از بازگشت وزن جلوگیری کنید